Nêu cảm nghĩ của em về nhân vật bé Thu và ông Sáu trong truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng

Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng là một truyện ngắn viết về tình phụ tử sâu nặng của cha con ông Sáu thời kì chiến tranh. Đây là một truyện ngắn giản dị nhưng chứa đầy sự bất ngờ như ta thường thấy ở văn của Nguyễn Quang Sáng. Đoạn trích trong sách giáo khoa đã cho thấy một khoanh khắc nhỏ mà trong đó tình phụ tử nổi lên như một tình cảm thiêng thiêng, cao cả.

Truyện ngắn này được viết năm 1966, khi tác giả hoạt động ở chiến trường Nam Bộ trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. Nội dung truyện là tình cha con của ông Sáu trong bối cảnh ngặt nghèo, éo le của chiến tranh. Tuy đây là một đề tài muôn thuở trong văn chương nhưng chính vì thế, giá trị nhân văn của truyện càng trở nên sâu sắc.

Truyện xoay quanh đề tài tình cảm cha con ông Sáu. Tác giả Nguyễn Quang Sáng đã chú ý đặc biệt đến nhân vật bé Thu, một nhân vật có nội tâm đầy mâu thuẫn. Thu là một cô bé phải sống xa cha từ nhỏ. Tuy vậy, trong tâm tưởng của Thu, hình ảnh người cha phải xa cách từ lâu luôn tồn tại qua những tấm ảnh. Mặc dù rất yêu cha nhưng khi gặp lại cha, Thu lại có những tâm trạng hết sức mâu thuẫn thể hiện qua hành động. Khi nghe ông Sáu gọi con, Thu đã không hề mừng rỡ như ông tưởng, nó giật mình, tròn mắt nhìn, ngơ ngác, lạ lùng, chớp mắt như muốn nhìn hỏi, thậm chí mặt nó bỗng tái mét rồi vụt chạy và kêu lên. Đó đều là những cử chỉ mà không ai ngờ tới, những cử chỉ thể hiện sự sợ hãi khác thường giữa cha và con. Không chỉ có thế, hành động của Thu còn chứa đầy sự lạnh nhạt và lảng tránh. Kịch tính câu chuyện được đẩy lên cao khi bé Thu nấu cơm. Nó góp phần tạo nên độ căng thẳng của mạch kể. Cái nồi cơm quá to, con bé cần có sự giúp đỡ của người lớn nhưng nó đã- nhất quyết không chịu gọi ba, không chịu nhờ vả. Đỉnh điểm nữa là khi bé Thu cả gan hất cái trứng cá mà anh Sáu đã gấp cho. Đây là một hành động rất tự nhiên và hợp lí của bé Thu, thể hiện cá tính mạnh mẽ và quyết liệt của em. Thương con là thế nhưng ông Sáu vẫn không giữ nổi bình tĩnh. Đó là hành động cho thấy một kịch tính đã được đẩy lên đến đỉnh điểm, lòng thương con của ông Sáu đã bộc phát thành một hành động rất đỗi bình thường của cha mẹ. Bị đánh nhưng bé Thu không khóc như mọi đứa trẻ khác, nó chỉ đứng dậy và lặng lẽ sang nhà ngoại. Có lẽ không ai biết được tại sao bé Thu lại cứng đầu đến thế nếu không có hành động em bỏ qua nhà bà ngoại.

Vết thẹo trên mặt ông Sáu là nguyên nhân của tất cả vấn đề. Đối với người lớn thì vết thẹo kia không có gì khác lạ, nhưng đối với một tâm hồn non nớt như bé Thu, thì vết thẹo là một sự khác lạ. Em chưa đủ lớn để hiểu được sự ác nghiệt của chiến tranh. Người cha trong những tấm ảnh và người cha ở ngoài khác nhau. Và bản tính trẻ thơ trong em chỉ đinh ninh người cha trong ảnh. Chính chi tiết này đã làm cho câu chuyện rất thật. Chi tiết bé Thu nằm im và lăn lộn nghe ngoại kể về vết thẹo của ba, thỉnh thoảng lại thở dài như người lớn đã cho thấy sự chuyển biến trong suy nghĩ non nớt của em. Câu chuyện đã giúp em giải tỏa nỗi lòng, đồng thời cũng cho thấy sự ân hận của em vì trong những ngày qua em không nhận ông Sáu là ba. Cao trào của câu chuyện được đẩy lên một lần nữa khi vào thời điểm mà không ai ngờ tới - ông Sáu sắp trở về đơn vị - bé Thu lại nhận cha. Tiếng thét của bé Thu như giải tỏa bao nỗi lòng, bao sự thương nhớ của em. Cùng với những biểu hiện vội vã, hối hả, tác giả đã để Thu bộc lộ hết những tình cảm, nỗi nhớ của mình. Đây là một chi tiết biết nói. Không có chi tiết này câu chuyện sẽ mất đi một phần giá trị và trở nên nhạt nhẽo. Niềm vui sướng khi tìm thấy tình cha con tưởng như không bao giờ tìm thấy nữa nỗi sung sướng vượt ra ngoài sức tưởng tượng của ông Sáu. Những giọt nước mắt của ông đã vượt qua mọi khoảng cách khiến người đọc không thể cầm lòng. Mỗi lần đọc đến đoạn này, lòng tôi như run lên vì những tiếng nói của bé Thu, của ông Sáu. Đó là niềm vui, niềm hạnh phúc, nó dâng trào. Cõi lòng tôi như mở ra để đón nhận sự hạnh phúc của cha con ông Sáu, sự bất diệt của tình cha con. Tiếng thét của bé Thu là lời minh chứng cho sự bất tử của tình phụ tử.

Qua nhân vật ông Ba, Nguyễn Quang Sáng đã dành cho bé Thu bao tình cảm quý mến và trân trọng, ông cảm thông với cái ương bướng, cứng đầu của một đứa trẻ. Hình ảnh bé Thu hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài trên má của ba, cùng với cử chỉ dang cả hai chân cấu chặt lấy ba nó mãi mãi là hình ảnh biểu trưng cho tình cha con thời máu lửa. Giây phút từ biệt ấy đã trở thành vĩnh biệt. Nỗi buồn từ câu chuyện làm ta thấm thìa thêm sự ác nghiệt của chiến tranh.

Trong truyện, tác giả không chỉ chú ý đến tình cảm của nhân vật bé Thu mà còn làm nổi bật tình thương con của ông Sáu. Ngày ông đi bộ đội, Thu còn rất bé, nhưng tình cha con trong ông luôn tồn tại mãnh liệt. Lần nào vợ đến thăm ông cũng hỏi thăm con. Đây chính là tình yêu thương của người cha làm cách mạng xa nhà dành cho con. Khi về thăm nhà, những tưởng được gặp con, được nghe con gọi ba với sự thương yêu nhất. Nhưng bom đạn đã làm cho tình cha con suýt trở thành một nỗi đau trong lòng ông Sáu. Khi không đón nhận được tình cảm từ đứa con, ông Sáu trở nên suy sụp, đau đớn và đáng thương. Tuy nhiên, trước sự ứng xử lạnh nhạt của con, ông Sáu vẫn luôn dành cho con những tình cảm yêu thương nhất, trong ánh mắt của ông vẫn luôn tràn đầy tình yêu thương. Ông đã làm mọi cách để xóa tan bức tường đang ngăn cách giữa hai cha con. Hành động đánh con của Ông Sáu như để giải tỏa nỗi bức xúc tinh thần, đó cũng là một hành động cho thấy tình thương con của ông Sáu.

Khao khát gặp lại vợ con luôn ngự trị trong lòng ông Sáu, nhưng khi gặp mặt con lại trở thành nỗi đau trong lòng ông. Đó chính là cái bi kịch thời chiến tranh. Bé Thu còn quá bé để có thể nhận ra những gì đã xảy ra trong cuộc đời của ông Sáu cũng như của bao nhiêu con người phải ngày đêm ở chiến trường xa xôi. Giây phút hạnh phúc nhất trong đời ông Sáu có lẽ là tiếng gọi ba của bé Thu lúc ông sắp trở lại đơn vị. Tiếng gọi như xé lòng, như ăn sâu vào tâm khảm của bất cứ ai dù không chứng kiến cảnh tượng ấy. Đối với bé Thu thì đó là tiếng gọi của tất cả tình cha con dành cho ông Sáu, còn đối với ông Sáu thì tiếng gọi đó là tiếng gọi của thứ tình cảm thiêng liêng và vĩ đại nhất.

Tất cả tình thương con của ông Sáu thể hiện qua các hành động chỉ diễn ra trong chốc lát: ông ôm con, rút khăn lau nước mắt rồi hôn lên mái tóc con. Còn nữa, ông còn dành tình cảm của mình vào chiếc lược ngà mà ông hứa tặng con trước lúc lên đường. Đến đây thì chủ đề câu chuyện mới được hé lộ. Chiếc lược ngà là tất cả tình cảm của ông dành cho con, chính vì thế mà khi có được khúc ngà, ông Sáu hớn hở như bắt được quà. Tác giả đã dùng những chi tiết rất đắt để thể hiện tình cảm của ông Sáu dành cho con, từ việc ông Sáu có được khúc ngà, các công đoạn làm lược, mài lược, đến khi trao lại cây lược cho người bạn trước lúc hi sinh. Cái nhìn của ông Sáu trước lúc hi sinh như ẩn chứa bao nhiêu điều muốn nói.

Hình ảnh ông Sáu trong truyện sẽ mãi đọng lại trong lòng người đọc. Chiếc lược ngà với dòng chữ khắc trên đó sẽ mãi là kỉ vật, là nhân chứng về nỗi đau, về bi kịch thời chiến tranh. Nó buộc người đọc phải suy nghĩ về những đau thương, mất mát mà chiến tranh đã gây ra. Bên cạnh đó, hình ảnh ông Sáu, bé Thu mãi mãi là biểu tượng của tình cha con trong kháng chiến.

Truyện ngắn Chiếc lược ngà đã rất thành công trong việc kết hợp kể chuyện với miêu tả nội tâm nhân vật, xây dựng nội tâm mâu thuẫn nhưng nhất quán về Tính cách. Truyện được kể ở ngôi thứ nhất dưới góc nhìn của ông Ba. Điều đó làm cho câu chuyện trở nên khách quan và nhiều tính chân thực, và người đọc cũng dễ chia sẻ, đồng cảm đối với từng nhân vật. Truyện có sự sắp xếp rất chặt chẽ nhiều tình huống bất ngờ làm cho người đọc cảm thấy hứng thú và lôi cuốn khi đọc.

Truyện ngắn Chiếc lược ngà làm sống lại quãng thời gian đánh giặc giữ nước nhiều mất mát nhưng cũng rất hào hùng của dân tộc. Lớp trẻ chúng ta hôm nay được sống trong hòa bình không thể không nhớ đến sự hi sinh của những người đi trước như ông Sáu.