Nghĩ về câu nói của Khổng Tử: “Kỉ sở bất dục, vật thi ư nhân”

Khổng Tử nói: “Ki sở bất dục, vật thi ư nhân”, nghĩa là, cái mà bản thân mình không thích, không muốn thì cũng đừng áp cho người khác.

Phải là con người cao thượng, giàu lòng nhân mới có tâm lí đó, cách ứng xử đó. Vui, buồn cùng san sẻ. Hoạn nạn, vào sinh ra tử luôn luôn có nhau, sống với mọi người phải chan hoà, bênh vực, cưu mang. Mọi chuyện đặt điều, đấu tố lẫn nhau, sẽ làm cho tình nghĩa đồng bào, đồng nghiệp, đồng chí bị rạn vỡ, sứt mẻ. Đặt điều, vu khống, vu oan giá họa, gắp lửa bỏ tay người, sao nỡ, sao đành. Đó là những việc làm thất đức, xâu xa, đồi bại, cần tránh, cần phải lên án.

Có một số người gian manh, miệng lưỡi như con rắn độc. Hễ anh ta xuất hiện ở đâu thì bị mọi người xa lánh, bị người ta nhìn bằng cặp mắt cảnh giác. Trong cải cách ruộng đất những năm năm mươi của thế kỉ XX, những hiện tượng như con đấu bố, vợ đấu chồng... đã diễn ra ở nhiều nơi, làm cho luân thường đạo lí bị đảo điên, thật đáng sợ! Các khái niệm như quan điểm giai cấp, lập trường giai cấp đã bị lợi dụng và hiểu một cách méo mó. Có không ít người bị quy kết, bị hãm hại một cách oan uổng, đau đớn.

“Kỉ sở bất dục, vật thi ư nhân” trên thực tế có nghĩa là biết coi trọng tình người, tự đặt mình vào hoàn cảnh người khác, tự bụng mình mà suy ra bụng người, lúc nào cũng lấy cái tâm đức trong sáng để nghĩ về sự việc đã xảy ra, sự việc liên quan đến người khác mà có cách xử sự đầy tình người.

Trong xã hội có những người cứ yêu cầu người khác làm những việc mà bản thân họ cũng không thích. Chỉ nghĩ đến bản thân, tính toán cho cá nhân, nhỏ nhen, đố kị,... tất sẽ bị mọi người xa lánh, coi thường, ghê sợ.

Tóm lại, người có lòng nhân, giàu tình thương mới biết ứng xử theo phương châm “Kỉ sở bất dục, vật thi ư nhân”. Câu nói của Khổng Tử nhắc mỗi chúng ta phải tự đặt mình vào người khác, suy nghĩ cho người khác nhiều hơn, mọi hành động và việc làm đều lấy tình người làm chuẩn mực, thì cuộc đời mới tìm được hạnh phúc và ý nghĩa đích thực.