Năm 1076, Lý Thường Kiệt đọc Nam quốc sơn hà... trên chiến tuyến sông Cầu - Như Nguyệt. Năm 1428, Nguyễn Trãi viết Bình Ngô đại cáo, áng thiên cổ hùng văn của Đại Việt trong thế kỉ XV. Ngày 2-9-1945, tại quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập - bản anh hùng ca của dân tộc Việt Nam trong giữa thế kỉ XX.
Kiếp nhân sinh dài hay ngắn? Làm người khó hay dễ? Có biết bao câu hỏi được mỗi người, tự đặt ra để hỏi minh. Có biết bao câu ca, tiếng hát, danh ngôn sâu sắc, lí thú, đã trở thành hành trang vào đời của mỗi người, mỗi chúng ta. Làm sao để sống đẹp, sống tốt, vươn lên làm chủ bản thân mình, làm chủ xã hội và làm chủ thiên nhiên?
Bác Hồ kính yêu đã dành cho thế hệ trẻ Việt Nam bao tình cảm thiết tha sâu nặng. "Ai yêu các nhi đồng bằng Bác Hồ Chí Minh?". Tình yêu đằm thắm ấy được biểu hiện qua nhiều bức thư Bác gửi các cháu nhân ngày khai trường hoặc tết trung thu: Trung thu trăng sáng như gương, Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng.
Xuân, hạ, thu, đông - bốn mùa trong một năm, có mùa nào đẹp như mùa xuân? Cuộc đời 100 năm, tuổi trẻ khởi đầu một đời người, tuổi trẻ là tuổi đẹp nhất. Tuổi trẻ - tuổi thanh xuân của một đời người, cũng là mùa xuân của đất nước, của xã hội.
Abraham Lincoln (1809 - 1965), Tổng thống thứ 16 của Hoa Kì, từ năm 1861. Riêng về mặt văn hóa, giáo dục, ngài để lại nhiều dấu ấn sâu sắc, thể hiện một tầm cao nhân văn của một bậc vĩ nhân trong lịch sử. Cho đến nay, gần 150 năm đã trôi qua, nhưng nhiều người nhân dịp ngày tựu trường đưa con vào học lớp Một vẫn nhắc đến
1. Đây là bài ca dao 8 câu lục bát nói về chí làm trai, chí tu thân ở đời. Đây cũng là bài thơ cuộc đời đã trở thành bài học thuộc lòng của bao thế hệ tuổi trẻ thời áo trắng: Làm trai quyết chí tu thân,... Có công mài sắt có ngày nên kim. Mỗi lần đọc bài ca dao này, ta cảm thấy lời căn dặn thiết tha ân tình của ông bà, cha mẹ đang thì thầm bên tai.
Đảng ta và Hồ Chủ tịch quan tâm lãnh đạo văn hóa nghệ thuật. Đường lối văn nghệ của Đảng được thể hiện trong nhiều Nghị quyết, trong những bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Năm 1951, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược đang diễn ra vô cùng ác liệt, trong Thư gửi anh chị em họa sĩ, Bác đã viết:
Nước ta có nền văn hiến lâu đời. Những bài hịch, bài cáo, bài phú, những tác phẩm thơ ca,... của ông cha ta để lại đã cho thấy nền văn hoá, văn nghệ Việt Nam phát triển ngày càng phong phú, ngày càng giàu bản sắc. Qua văn học dân gian, qua những kiệt tác văn chương viết bằng chữ Hán, chữ Nôm, chữ Quốc ngữ
Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn là đặc điểm thứ ba của Văn học Việt Nam trong giai đoạn 1945 đến 1975. Văn học trong giai đoạn này là sản phẩm tinh thần của dân tộc ta ra đời trong bão táp chiến tranh, trong một giai đoạn lịch sử vô cùng đau thương và oanh liệt, với bao sự tích anh hùng của dân tộc, với những tấm gương yêu nước chói ngời.
Nhà văn Thạch Lam (1910-1942), ngoài tiểu thuyết, truyện ngắn, tập kí Hà Nội ba mươi sáu phố phường, còn có tập tiểu luận phê bình văn học. Vốn là những bài đăng rải rác trên báo, lời tựa các tập truyện về sau được tập hợp lại, in thành sách.
